Στο πλαίσιο της επίθεσης που σημειώθηκε στις 13 Απριλίου 2023 από το Ιράν εναντίον του Ισραήλ κυκλοφόρησε πληθώρα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα οποία παρουσιάστηκαν ως πλάνα από την επίθεση. Ωστόσο, παρότι υπήρχαν πολλές πραγματικές λήψεις από την στιγμή της επίθεσης, αρκετές φωτογραφίες και βίντεο που κυκλοφόρησαν ήταν παλαιότερο υλικό το οποίο δεν είχε καμία σχέση με το γεγονός.
Παραδείγματα σχετικών αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείτε να βρείτε αρχειοθετημένα εδώ, εδώ και εδώ.
Οι εξεταζόμενοι ισχυρισμοί
Στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα αναφέρονται τα εξής:
Ανάρτηση 1:
#Μ #ΑΝΑΤΟΛΗ Τα αντίποινα του #Ιράν προς το #Ισραήλ. Η αεροπορική βάση Ραμόν, στη Νεγκέβ, από την οποία απογειώθηκαν τα F-35 που βομβάρδισαν το προξενείο του Ιράν στη Βαγδάτη, χτυπήθηκε με 7 πυραύλους kheybar shekan
Ανάρτηση 2:
Oι αντιβαλιστηκες ασπιδες του #Ισραηλ ειναι οι καλυτερες στον κοσμο μας λεει ο μαζης μονο π κυριε μαζι εδω κλαινε τα ποντικια!το #ιραν μονο τ θ ειναι κυριε μαζη μας ειπατε επισης κ ο πουτιν εκανε δηλωση!!κ επισης δεν εχει πυρηνικα μας ειπατε #ΜεσηΑνατολη
Ανάρτηση 3:
Το Ιράν εξαπέλυσε επίθεση στο Ισραήλ.
Το Ισραήλ αυτή τη στιγμή : Η αντιπαράθεση του ” Iron Dome ” με ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που υποτίθεται ότι εκτοξεύονται από το Λίβανο και τη Συρία.
Ανάρτηση 4:
Στη Μέση Ανατολή: Ιρανικά drones και πύραυλοι Κρουζ προς Ισραήλ – Επίθεση και από Χεζμπολάχ και Χούθι
14 Απριλίου 2024
Ανάλυση των ισχυρισμών
Αναπαραγωγή βίντεο από την Χιλή
Το πρώτο βίντεο που εντοπίστηκε και παρουσιάστηκε ως σχετικό με την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ δεν έχει σχέση με την Μέση Ανατολή. Χρησιμοποιώντας το εργαλείο InVid απομονώσαμε τα καρέ του βίντεο για να βρούμε την αρχική πηγή μέσω αντίστροφης αναζήτησης εικόνας. Τα αποτελέσματα μας οδήγησαν σε αναρτήσεις για πυρκαγιά που ξέσπασε στην πόλη Viña del Mar στην Χιλή τον Φεβρουάριο του 2024.
Η αιτία της φωτιάς ήταν η μεγάλη περίοδος ξηρασίας σε συνδυασμό με τις αυξημένες θερμοκρασίες, ενώ είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι οι περιοδικές πυργαγιές στην Χιλή είναι συχνό φαινόμενο.
Στρατιωτική επίθεση στο πλαίσιο της εισβολής Ρωσίας στην Ουκρανία
Το 2ο βίντεο που κυκλοφόρησε εντοπίστηκε σε δημοσιέυματα από τον Μάρτιο του 2024, μεταξύ άλλων και από την Telegraph:
Δηλώσεις από τον ουκρανικό στρατό έκαναν λόγο για επίθεση ουκρανικών δυνάμεων σε δυο ρωσικά πολεμικά πλοία και άλλες εγκαταστάσεις στην Μαύρη Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου και ενός κέντρου επικοινωνίας που ανήκε στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας.
Πλάνα από αναχαίτιση πυραύλων της Χαμάς από το Iron Dome τον Οκτώβριο του 2023
Μαζί με το υλικό που προέρχεται από άλλες χώρες και παρουσιάζεται ψευδώς ως σχετικό με την επίθεση του Ιράν, κυκλοφόρησαν και παλιά πλάνα από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023. Η μια από τις εξεταζόμενες αναρτήσεις αναπαράγει βίντεο, το οποίο εντοπίσαμε με αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, το οποίο δείχνει αναχαίτιση πυραύλων της Χαμάς από το Iron Dome στις 12 Οκτωβρίου 2023.
Φωτογραφία από πυραύλους που στόχευσαν το Ισραήλ από την Γάζα τον Οκτώβριο του 2023
Αντίστοιχη ήταν και η περίπτωση φωτογραφίας που κυκλοφόρησε μετά την επίθεση του Ιράν, η οποία υποτίθεται πως δείχνει τους πυραύλους να πέφτουν στο Ισραήλ. Η φωτογραφία δείχνει όντως πυραυλική επίθεση αλλά από την Χαμάς ενάντια στο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου του 2023. Η φωτογραφία λήφθηκε από την Fatima Shbair για το Associated Press.
Συμπέρασμα
Από το πολυάριθμο οπτικοακουστικό υλικό που κυκλοφόρησε στον απόηχο της επίθεσης του Ιράν στο Ισραήλ στις 14 Απριλίου 2024, ένα σημαντικό μέρος δεν είχε καμία σχέση με την επίθεση ή την Μέση Ανατολή εν γένει. Πολλές φωτογραφίες και βίντεο αφορούσαν άσχετες καταστροφές σε άλλες χώρες ενώ κάποια από τα πλάνα που κυκλοφόρησαν αφορούσαν όντως το Ισραήλ αλλά προέρχονταν από την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
