Στο πλαίσιο της δουλειάς μας ως οργανισμός ελέγχου γεγονότων, εφόσον έχει γίνει η ανάλυση των ισχυρισμών που εξετάζουμε στο εκάστοτε άρθρο, δίνουμε μια συνολική αξιολόγηση στην ακρίβεια των πληροφοριών που περιέχουν τα δημοσιεύματα που αναλύουμε. Επειδή η αξιολόγηση μπορεί να φαίνεται αυθαίρετη χωρίς περαιτέρω πληροφορίες, σε αυτή την ενότητα θα εξηγήσουμε πώς λειτουργεί το σύστημα αξιολόγησης που χρησιμοποιούμε και τι σημαίνουν οι αξιολογήσεις που βλέπετε στα άρθρα μας.
Το σύστημα αξιολόγησης του FactReview
Το σύστημα αξιολόγησης
Οι αξιολογήσεις μας έχουν δύο μέρη, έναν δείκτη 6 βαθμών ο οποίος εξηγεί περιγραφικά πόσο ακριβείς είναι οι πληροφορίες στο άρθρο (Πολύ ακριβείς – Μερικώς ακριβείς – Μικτές – Ανακριβείς – Πολύ ανακριβείς) και μια σφραγίδα η οποία δίνει την τελική αξιολόγηση μας για τις πληροφορίες των δημοσιευμάτων.
Το σύστημα των δεικτών έχει 6 βαθμίδες, οι οποίες περιγράφουν το πόσο ακριβείς είναι οι πληροφορίες που περιέχονται στα εξεταζόμενα άρθρα. Παρακάτω θα δούμε τις βαθμίδες και τι περιγράφουν:
Πολύ ακριβές: Σε αυτές τις περιπτώσεις το εξεταζόμενο θέμα περιέχει πρακτικά πλήρως ακριβή δεδομένα, τα οποία παρουσιάζονται με κατάλληλο τρόπο χωρίς διαστρέβλωση των αρχικών πηγών και συνήθως με παράθεση τους.
Μερικώς ακριβές: Αυτή η βαθμίδα χρησιμοποιείται όταν τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα παρουσιάζουν ακριβή δεδομένα αλλά, για παράδειγμα στην περίπτωση παρουσίασης επιστημονικών μελετών, κάνουν ελαφρώς υπερβολικές προβλέψεις σχετικά με το πόσο σημαντικά είναι τα αποτελέσματα και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον.
Μίξη: Σε αυτή την βαθμίδα κατατάσσονται θέματα που περιέχουν πραγματικές και ψευδείς πληροφορίες στο δημοσίευμα παρουσιάζοντας και τα δύο ως μέρος του ίδιου ισχυρισμού ή θέματος.
Λείπει θεματικό περιεχόμενο: Σε αυτή την βαθμίδα κατατάσσονται θέματα που, ενώ παρουσιάζουν ένα πραγματικό γεγονός ή δήλωση, παραλείπουν σημαντικές πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αλλάξουν πλήρως τα συμπεράσματα που αντλούνται από το εξεταζόμενο θέμα.
Ανακριβές: Σε αυτή τη βαθμίδα ανήκουν δημοσιεύματα τα οποία αποκρύπτουν σημαντικές πληροφορίες που αλλάζουν πλήρως το συμπέρασμα που παρουσιάζουν ή/και κάνουν σοβαρούς ισχυρισμούς οι οποίοι δεν συνοδεύονται από πηγές που μπορούν να τους τεκμηριώσουν.
Πολύ ανακριβές: Τα θέματα που εμπίπτουν σε αυτή την βαθμίδα περιέχουν πλήρως ψευδείς ή ανακριβείς πληροφορίες και ισχυρισμούς, συνήθως χωρίς καμία τεκμηρίωση ή με χρήση πηγών οι οποίες έχουν βρεθεί ανακριβείς ή/και αναξιόπιστες.
Σε συνδυασμό με τους δείκτες, οι σφραγίδες δίνουν μια συνολική αξιολόγηση για τους ισχυρισμούς που εξετάζουμε στο εκάστοτε άρθρο και είναι ένας τρόπος να δώσουμε μια γρήγορη ιδέα στον αναγνώστη τόσο για την ακρίβεια των πληροφοριών που αναλύουμε στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα όσο και για το ποια γενική θεματολογία αφορά το εξεταζόμενο θέμα (για παράδειγμα θέμα επιστήμης – Ψευδοεπιστήμη). Οι σφραγίδες που χρησιμοποιούμε στα άρθρα μας είναι οι εξής:
Επιστημονική παραπληροφόρηση: Το εξεταζόμενο θέμα αφορά ζήτημα επιστήμης όπως, για παράδειγμα, διαστρέβλωση επιστημονικών δεδομένων από μελέτη ή σχετική αναφορά και προώθηση αντι-επιστημονικών ιδεών που αντιβαίνουν στα στοιχεία που αντλούνται από έγκυρη επιστημονική βιβλιογραφία.
Ψευδοεπιστήμη: Το εξεταζόμενο θέμα αφορά προσπάθεια προώθησης ή υποστήριξη μη αποδεδειγμένης εναλλακτικής “θεραπευτικής” αγωγής ή ιατρικής πρακτικής ως επιστημονικά τεκμηριωμένης.
Εικόνα AI: Το θέμα αφορά διάδοση ισχυρισμού που χρησιμοποιεί εικόνα που παρουσιάζεται ως πραγματική, ενώ στην πραγματικότητα έχει δημιουργηθεί μέσω προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης, όπως λογισμικό σταθερής διάχυσης (stable diffusion) και παραλλαγών τους, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα DALL-E και Midjourney.
Βίντεο AI: Το άρθρο αφορά διάδοση βίντεο το οποίο παρουσιάζεται ως πραγματικό, ενώ στην πραγματικότητα έχει δημιουργηθεί μέσω κάποιου λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης.
Τροποποιημένη εικόνα: Οι ισχυρισμοί των εξεταζόμενων δημοσιευμάτων βασίζονται ή επιστρατεύουν πραγματικές εικόνες ή φωτογραφίες που έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία.
Τροποποιημένο βίντεο: Οι ισχυρισμοί των εξεταζόμενων δημοσιευμάτων βασίζονται ή επιστρατεύουν πραγματικά βίντεο που έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία.
Απάτη: Το άρθρο αφορά προσπάθεια εξαπάτησης του κοινού ή μέσω κάποιου ψευδούς διαγωνισμού ή μέσω προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών με σκοπό την απόσπαση προσωπικών δεδομένων ή/και χρηματικών ποσών.
