Αναρτήσεις στα social media αναπαράγουν εικόνες και βίντεο παρουσιάζοντας 5 ανθρώπους ως υπεύθυνους της τρομοκρατικής επίθεσης που έλαβε χώρα στην Μόσχα στις 22 Μαρτίου 2024. Ωστόσο, τα άτομα που αναφέρονται στις εν λόγω αναρτήσεις δεν έχουν καμία σχέση με την επίθεση στον συναυλιακό χώρο στην Μόσχα.
Παραδείγματα σχετικών αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείτε να βρείτε αρχειοθετημένα εδώ και εδώ.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Αν ισχύει το παρακάτω που κυκλοφορεί εδώ και λίγα λεπτά στα ρωσικά κανάλια, και οι τέσσερις συλληφθέντες για την τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα,οι τρεις ειναι μισθοφόροι από το Τατζικιστάν και ο επικεφαλής Τσετσένος μισθοφόρος που έλαβαν την ουκρανική υπηκοότητα τον Οκτώβριο του 2022 μετά τη συμβολή τους στα τάγματα Αζοφ.
Σε άλλα δημοσιεύματα βρίσκουμε αναφορά σε ένα ακόμα άτομο που κατηγορείται για την επίθεση στην Μόσχα:
Κερασάκι στην τούρτα!
Ένας από τους συλληφθέντες τρομοκράτες της επίθεσης στη Μόσχα, ο Rustam Azhiyev, είναι Τσετσένος μισθοφόρος (πραγματικό όνομα Abdul-Hakim al-Shishani) και πρώην παραστρατιωτικός του Τάγματος Αζοφ. Έλαβε την ουκρανική υπηκοότητα τον Οκτώβριο του 2022.
Ο ισχυρισμός για τον Rustam Azhiyev κυκλοφόρησε και από πολλά μέσα ενημέρωσης με χαρακτηριστικά παραδείγματα: iskra.gr, pronews.gr, egerssi.gr, difernews.gr
Ανάλυση του ισχυρισμού
Η προέλευση των επίμαχων φωτογραφιών
Χρησιμοποιώντας την μέθοδο της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας σε κάθε μια από τις ταυτότητες που παρουσιάζονται στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα εντοπίσαμε την προέλευση τους.
Εικόνα 1 – Yulii Tsiezar
Από την σχετική αναζήτηση εντοπίσαμε άρθρο με αυτή την φωτογραφία που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2020 από το ουκρανικό πρακτορείο ειδήσεων Unian. Πρόκειται για την ταυτότητα του Yulii Tsiezar ο οποίος στις 28 Ιουλίου 2020 εισέβαλε σε εβραϊκή συναγωγή στην Μαριούπολη με τσεκούρι και επιτέθηκε σε φρουρό ασφαλείας που βρισκόταν στον χώρο. Ο φρουρός κατάφερε να αφοπλίσει τον Tsiezar, παρότι υπέστη τραύμα στο κεφάλι και κάταγμα στο χέρι. Ο Tsiezar κατάφερε να διαφύγει, ωστόσο συνελήφθη εν τέλει από τις αρχές.
Εικόνα 2 – Mykola Malukha
Η εν λόγω φωτογραφία δείχνει την ταυτότητα του YouTuber Mykola Malukha, διαχειριστή του καναλιού “The Price of the State” το οποίο καλύπτει θέματα σχετικά με την οικονομία. Ο Malukha έχει καταγωγή από την Ρωσία, ωστόσο κατέφυγε στην Ουκρανία το 2010 και έκτοτε προσπαθούσε να λάβει ουκρανική υπηκοότητα. Το 2016 κατάφερε τελικά να πάρει την υπηκοότητα και η δημοσίευση (η ανάρτηση έχει γίνει ιδιωτική) με την φωτογραφία της ταυτότητας έγινε από τον ίδιο στο προφίλ του στο Facebook.
Μετάφραση:
Επιτέλους! Αυτή η ιστορία, που ξεκίνησε το 2010, έφτασε επιτέλους στο τέλος της. Αυτό ήταν. Έχω ουκρανικό διαβατήριο. Σίγουρα δεν είναι τόσο επίσημο όσο το να το παραλάβεις από τα χέρια του προέδρου… αλλά θα το δεχτώ.
Τι μπορώ να κάνω τώρα:
– Να πάρω δάνειο))) Το αυτοκίνητο είναι κοντά)
– Να δημιουργήσω ένα κόμμα… Υπάρχει στην πραγματικότητα ένα όνομα που μου αρέσει: Κόμμα Προόδου (όπως οι Νορβηγοί). Κατά τη γνώμη μου, είναι μια εξαιρετική ιδέα.
– Να ενταχθώ σε ένα κόμμα… Περιμένω προσφορές)
– Να γίνω κυβερνήτης. Δεν θα αρνηθώ την καρέκλα της Περιφερειακής Κρατικής Διοίκησης της Χερσώνας.
– Να γίνω υπουργός )))
Αντίο Ρωσία) Τώρα, αν μπορούσα να απαρνηθώ την υπηκοότητά σου χωρίς προβλήματα, η ζωή μου θα ήταν ακόμα καλύτερη.
Δεδομένης της απήχησης που είχε η ανάρτηση των φωτογραφιών με τις ταυτότητες των υποτιθέμενων υπόπτων για την επίθεση στην Μόσχα, ο Malukha έκανε μια σχετική ανάρτηση στο προφίλ του στο Facebook διακωμωδώντας την συμπερίληψη του στην λίστα των υπόπτων.
Εικόνα 3 και εικόνα 4 – Φωτογραφίες αρχείου
Η συγκεκριμένη φωτογραφία δεν δείχνει πραγματικό διαβατήριο αλλά είναι φωτογραφία αρχείου που δείχνει την διαρύθμιση των ουκρανικών διαβατηρίων και ο εικονιζόμενος χρησιμοποιήθηκε ως μοντέλο. Την φωτογραφία εντοπίζουμε στο σχετικό λήμμα της Wikipedia για τα ουκρανικά διαβατήρια και, όπως αναφέρεται, πρόκειται για δείγμα του 1994 το οποίο εκδόθηκε στην Μαριούπολη, ενώ ο χρήστης που ανέβασε την φωτογραφία έχει το όνομα Vadim Tolbatov.
Η τελευταία ταυτότητα είναι επίσης φωτογραφία αρχείου και εντοπίζεται από το 2020 σε άρθρο της ιστοσελίδας “One”. Το άρθρο αναφέρεται στην δυνατότητα ουκρανών πολιτών που βγάζουν διαβατήριο για πρώτη φορά να εκδίδουν μαζί ταυτότητα και αριθμό φορολογικού μητρώου.
Η εσφαλμένη σύνδεση του Abdul-Hakim al-Shishani με την επίθεση
Όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, ορισμένες αναρτήσεις παρουσιάζουν έναν από τους συλληφθέντες για την επίθεση στην Μόσχα ως τον Rustam Azhiev, αλλιώς γνωστό και ως Abdul Hakim al-Shishani, έναν από τους διοικητές του τάγματος OBON, μιας τσετσενικής ισλαμιστικής ομάδας η οποία πολέμησε μαζί με τους ουκρανούς κατά της Ρωσίας στο πλαίσιο της εισβολής.
Ωστόσο, στο βίντεο που αναπαράγουν τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα εμφανίζεται ο Dalerdzhon Mirzoyev, ένας από τους 4 βασικούς κατηγορούμενους για την επίθεση στην Μόσχα. Συγκρίνοντας βίντεο του Azhiev από το κανάλι του τάγματος OBON στο Telegram είναι εμφανές ότι πρόκειται για διαφορετικά άτομα.
Τα στοιχεία για τους κατηγορούμενους της τρομοκρατικής επίθεσης στην Μόσχα
Την ευθύνη για την τρομοκρατική επίθεση που έλαβε χώρα στον συναυλιακό χώρο Crocus City Hall στην Μόσχα ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν, ένα παρακλάδι της τρομοκρατικής οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους (IS) με δήλωση στο Amaq News Agency, το μέσο προπαγάνδας του Ισλαμικού Κράτους.
Μια ημέρα μετά την επίθεση συνελήφθησαν 11 άτομα, 4 εκ των οποίων εν τέλει κατηγορήθηκαν για την τρομοκρατική επίθεση, συγκεκριμένα οι Dalerjon Barotovich Mirzoyev (ο άνθρωπος που ταυτοποιήθηκε εσφαλμένα ως ο Rustam Azhiev), Saidakrami Muradali Rachabalizoda, Shamsidin Fariduni και Muhammadsobir Zakirjonovich Faizov. Οι 4 κατηγορούμενοι παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο στις 24 Μαρτίου 2024 με εμφανή σημάδια ξυλοδαρμού και τρείς εξ αυτών, οι Mirzoyev, Rachabalizoda και Fariduni δήλωσαν ένοχοι.
Το ζήτημα της επίθεσης καλύφθηκε από πληθώρα διεθνών μέσων ενημέρωσης και οι έρευνες για το περιστατικό βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη.
Συμπέρασμα
Οι εικόνες από τις 3 ταυτότητες και το ένα διαβατήριο που εμφανίζονται στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα δεν δείχνουν τους κατηγορούμενους για την τρομοκρακτική επίθεση στην Ρωσία τον Μάρτιο του 2024. Οι δυο εικόνες δείχνουν την ταυτότητα ουκρανού που συνελήφθη το 2020 για επίθεση σε εβραϊκή συναγωγή στην Μαριούπολη και ενός YouTuber ο οποίος πήρε ουκρανική υπηκοότητα το 2016. Οι άλλες δύο εικόνες είναι από φωτογραφίες αρχείου και δείχνουν την δομή ουκρανικής ταυτότητας και διαβατηρίου από άγνωστα άτομα κανένα εκ των οποίων δεν σχετίζεται με την επίθεση στην Μόσχα. Τέλος, πολλά δημοσιεύματα συγχέουν έναν εκ των συλληφθέντων της επίθεσης, Dalerjon Barotovich Mirzoyev, με τον διοικητή του τσετσενικού τάγματος OBON, Rustam Azhiev. Από σύγκριση φωτογραφιών και βίντεο γίνεται σαφές ότι πρόκειται για δυο διαφορετικά άτομα και δεν υπάρχει καμία σχετική ανακοίνωση από τις ρωσικές αρχές που να κάνει αναφορά σε εμπλοκή του Azhiev στην επίθεση που έλαβε χώρα στην Μόσχα.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
