Η έξαρση κορωνοϊού στις γάτες δεν αφορά την COVID-19

Ανδρόνικος Κουτρουμπέλης
Ανδρόνικος Κουτρουμπέλης

|

|

2 λεπτά

Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός

Ισχυρισμός
Χιλιάδες γάτες στην Κύπρο πέθαναν από νόσο COVID.

Η αξιολόγησή μας

Τι ισχύει

Συμπέρασμα
Τα επίμαχα δημοσιεύματα χρησιμοποιούν αδόκιμα στον τίτλο τους τον όρο COVID της ασθένειας του κορωνοϊού SARS-CoV-2, ενώ αναφέρονται στην ασθένεια FIP του κορωνοϊού των γατών FCov, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους αναγνώστες. Το γενετικό υλικό του SARS-CoV-2 διαφέρει σημαντικά από του FCov, και οι νόσοι τους παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο FCov μπορεί να μολύνει ανθρώπους, παρά μόνο αιλουροειδή.

Σημαντική αναπαραγωγή γνώρισαν δημοσιεύματα στο ελληνικό διαδίκτυο, στον τίτλο των οποίων γινόταν λόγος για χιλιάδες νεκρές γάτες στην Κύπρο από νόσο COVID. Ενώ ο όρος αυτός αποδίδεται ευρέως στην πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού SARS-CoV-2, στην πραγματικότητα, ο κορωνοϊός FCov-23 του επίμαχου δημοσιεύματος, αποτελεί διακριτό ιό που δεν είναι επικίνδυνος για τους ανθρώπους.

Αναπαραγωγές των ισχυρισμών σε μέσα ενημέρωσης και ιστολόγια: naftemporiki.gr (αρχική πηγή), astrosparalio.gr, koytsompolio.gr, neatora.gr, newsplanet09.info

Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός

Στα εξεταζόμενα δημοσιεύματα διαβάζουμε τα εξής: (Πατήστε πάνω στη μπάρα για να ανοίξετε το κείμενο)

Κύπρος: Χιλιάδες γάτες νεκρές από covid – Εξαπλώνεται και εκτός της χώρας;

Χιλιάδες αδέσποτες γάτες έχουν πεθάνει από τη νέα μετάλλαξη FCoV-23 στην Κύπρο. Τώρα οι ανησυχίες αυξάνονται για την εξάπλωση του ιού και εκτός του νησιού.

Από τις αρχές της χρονιάς χιλιάδες γάτες πέθαναν στην Κύπρο από μία μετάλλαξη του κορωνοϊού, η οποία μολύνει ζώα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρθηκε τώρα ήδη το πρώτο κρούσμα, ενώ υπάρχουν ανησυχίες ότι η νέα μετάλλαξη κορωνοϊού που προσβάλλει γάτες θα μπορούσε να εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες.

Η Κύπρος είναι γνωστή και ως το “νησί των γατιών”, καθώς ζουν εκεί αναρίθμητα αδέσποτα ζώα. Και όπως και με αρκετά αδέσποτα σκυλιά από τη νότια Ευρώπη, πολλοί αποφασίζουν να υιοθετήσουν ένα αδέσποτο γατάκι από την Κύπρο, το οποίο μάλιστα συχνά παίρνουν μαζί τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Επικίνδυνη μετάλλαξη για τα αιλουροειδή

Οι κορωνοϊοί στις γάτες είναι γνωστοί εδώ και καιρό. Πολλές γάτες είναι φορείς του λεγόμενου κορωνοϊού της γάτας (FCoV-23), οι περισσότερες από τις οποίες δεν αρρωσταίνουν ή εμφανίζουν μόνο ήπια συμπτώματα – αν εμφανίζουν. Μόνο σε περίπτωση μετάλλαξης του ιού μπορεί η λοίμωξη να εξελιχθεί σε περιτονίτιδα και στη συνέχεια να εμφανιστούν σοβαρότερα συμπτώματα, όπως εμετός και διάρροια, απώλεια βάρους, πυρετός και αναπνευστικά προβλήματα ή ακόμη και φλεγμονή στα μάτια. Σε σοβαρές περιπτώσεις η μετάλλαξη αυτή μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε βλάβες στο νευρικό σύστημα, ενώ αν αφεθεί χωρίς θεραπεία ο ιός μπορεί να αποβεί θανατηφόρος.

Φάρμακα για ανθρώπους και γάτες

Σύμφωνα με βρετανική μελέτη, η νέα παραλλαγή είναι εξαιρετικά μολυσματική, εξαπλώνεται δηλαδή γρήγορα, μολύνοντας έτσι γάτες όλων των ηλικιών. Η μετάδοση γίνεται κατά πάσα πιθανότητα απευθείας από γάτα σε γάτα, έχοντας αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης λοιμώδους περιτονίτιδας των αιλουροειδών. Πρόκειται για μία νέα μετάλλαξη του κορωνοϊού, F-CoV-23, ένας ανασυνδυασμός του κορωνοϊού της γάτας (FCov) και του κορωνοϊού του σκύλου (CCov).

Στην Κύπρο η χρήση του φαρμάκου molnupiravir για τον ανθρώπινο κορωνοϊό εγκρίθηκε και για τη θεραπεία αιλουροειδών που νοσούν από τον ιό. Εξάλλου σύμφωνα με μελέτες η αντιική ουσία GS-441524 έχει επίσης αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Τα φάρμακα αυτά μπορούν να κάνουν δυνατή τη θεραπεία τουλάχιστον για τις οικόσιτες γάτες. Το ενδεχόμενο όμως να λάβουν αντίστοιχη θεραπεία οι χιλιάδες γάτες που ζουν αδέσποτες στη φύση είναι μάλλον απίθανο.

Πηγή: Deutsche Welle

Ανάλυση ισχυρισμού

Το κεντρικό κείμενο των επίμαχων δημοσιευμάτων βασίζεται σε άρθρο της ελληνικής έκδοσης του ΜΜΕ Deutsche Welle. Ωστόσο, αυτό το άρθρο δεν έκανε αναφορά σε “νόσο COVID”, αλλά έγραφε στον τίτλο του “Εξάπλωση του κορωνοϊού και στις γάτες εκτός Κύπρου;”. Άλλες αναπαραγωγές του άρθρου, όπως από το huffingtonpost.gr, έκαναν αναφορά σε “νεκρές γάτες από νέα μετάλλαξη του κορωνοϊού”, αλλά και πάλι, δεν χρησιμοποίησαν τον όρο “COVID”.

Ενώ ο όρος “κορωνοϊός” έγινε ευρέως γνωστός στο πλαίσιο της πανδημίας του ιού SARS-CoV-2, στην πραγματικότητα, η βιολογική οικογένεια των κορωνοϊών περιλαμβάνει πολυάριθμους διαφορετικούς ιούς, που παρουσιάζουν από στενή έως μακρινή συγγένεια μεταξύ τους. Ο κορωνοϊός των γατών (feline coronavirus / FCov) παρουσιάζει μακρινή συγγένεια, καθώς ανήκει στην ομάδα των βήτα-κορωνοϊών, αντί των άλφα-κορωνοϊών όπου εμπίπτει ο SARS-CoV-2.

Παρακάτω παραθέτουμε ένα παραστατικό διάγραμμα των διαφορετικών ομάδων (γενών) των κορωνοϊών1Ghosh, Souvik and Yashpal S. Malik. “Drawing Comparisons between SARS-CoV-2 and the Animal Coronaviruses.” Microorganisms, vol. 8, no. 11, 23 Nov. 2020, p. 1840, doi:10.3390/microorganisms8111840.:

Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 ανήκει στο γένος των βήτα-κορωνοϊών και το υπογένος σαρμπεκοϊών (αριστερά), ενώ ο κορωνοϊός της γάτας FCov ανήκει στο γένος των άλφα-κορωνοϊών και το υπογένος τεγκακοϊών (κάτω δεξιά).

Χαρακτηριστικά, ανάλυση σύντομα μετά την έναρξη της πανδημίας της COVID-19, έδειξε ότι τα πρώτα στελέχη του ιού SARS-CoV-2 παρουσίαζαν μόλις 44% γενετική συνάφεια με στελέχη του κορωνοϊού της γάτας FCov2Sharun, K., et al. “How close is SARS-CoV-2 to canine and feline coronaviruses?” J. Small Anim. Pract., vol. 61, no. 8, 1 Aug. 2020, pp. 523-6, doi:10.1111/jsap.13207..

Παρότι υπάρχουν περιορισμένες ομοιότητες μεταξύ των δύο ιών3Gao, Yong-yu, et al. “Mind the feline coronavirus: Comparison with SARS-CoV-2.” Gene, vol. 825, 30 May. 2022, p. 146443, doi:10.1016/j.gene.2022.146443., οι νόσοι που προκαλούν παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές. Η νόσος που προκαλεί ο SARS-CoV-2, η COVID-19, είναι πρωτίστως αναπνευστική4Lamers, Mart M. and Bart L. Haagmans. “SARS-CoV-2 pathogenesis.” Nat. Rev. Microbiol., vol. 20, May. 2022, pp. 270-84, doi:10.1038/s41579-022-00713-0., ενώ σε δεύτερη φάση, μπορεί να μολύνει τις περισσότερες ομάδες οργάνων του σώματος και πιο ασυνήθιστα να προκαλέσει ποικιλία επιπλοκών σε αυτές5Davis, Hannah E., et al. “Long COVID: major findings, mechanisms and recommendations.” Nat. Rev. Microbiol., vol. 21, Mar. 2023, pp. 133-46, doi:10.1038/s41579-022-00846-2.. Από την άλλη, ο ιός FCov δε συνδέεται άμεσα με αναπνευστικά συμπτώματα, αλλά προκαλεί γαστρεντερική λοίμωξη, που συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Μια ασυνήθιστη περίπτωση είναι ο FCov να εξελιχθεί εντός του οργανισμού και να προκαλέσει περιτονίτιδα FIP (κοιλιακή φλεγμονή), η οποία παρουσιάζει πολύ υψηλή θνητότητα σε βάθος μηνών6Gao, Yong-Yu, et al. “An updated review of feline coronavirus: mind the two biotypes.” Virus Res., vol. 326, 1 Mar. 2023, p. 199059, doi:10.1016/j.virusres.2023.199059..

Οι δύο ιοί δε μολύνουν αποκλειστικά ανθρώπους και γάτες αντιστοίχως, παρότι οι νόσοι που προκαλούν είναι πλέον επικίνδυνες σε αυτά τα είδη. Ο SARS-CoV-2 μπορεί να μολύνει μια μεγάλη ποικιλία ζώων7Klestova, Zinaida. “Possible spread of SARS-CoV-2 in domestic and wild animals and body temperature role.” Virus Res., vol. 327, 4 Apr. 2023, doi:10.1016/j.virusres.2023.199066συμπεριλαμβανομένων των γατών8Guo, Ruoshui, et al. “When COVID-19 sits on people’s laps: A systematic review of SARS-CoV-2 infection prevalence in household dogs and cats.” One Health (2023): 100497. DOI:10.1016/j.onehlt.2023.100497, ωστόσο, οι γάτες ασθενούν κυρίως ασυμπτωματικά και περιστατικά βαριάς νόσησης έχουν καταγραφεί σποραδικά διεθνώς9Doliff, Ramona and Pim Martens. “Cats and SARS-CoV-2: A Scoping Review.” Animals, vol. 12, no. 11, 30 May. 2022, p. 1413, doi:10.3390/ani12111413.. Από την άλλη, δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο FCov μπορεί να μολύνει ανθρώπους, και εκτός από γάτες, υπάρχουν μόνο περιορισμένες καταγραφές του σε μη οικόσιτα αιλουροειδή, όπως τίγρεις10Stout, Alison E., et al. “FELINE CORONAVIRUS AND FELINE INFECTIOUS PERITONITIS IN NONDOMESTIC FELID SPECIES.” zamd, vol. 52, no. 1, 1 Apr. 2021, pp. 14-27, doi:10.1638/2020-0134..

Τα επίμαχα δημοσιεύματα αφορμώνται από ένα νέο στέλεχος του κορωνοϊού της γάτας, που έχει προκαταρκτικά ονομαστεί FCov-23 και φαίνεται να προέκυψε από φυσική μίξη γενετικού υλικού του FCov με γενετικό υλικό ενός κορωνοϊού των σκύλων11Attipa, Charalampos, et al. “Emergence and spread of feline infectious peritonitis due to a highly pathogenic canine/feline recombinant coronavirus.” bioRxiv, 10 Nov. 2023, p. 2023.11.08.566182, doi.org/10.1101/2023.11.08.566182.. Το νέο στέλεχος φαίνεται να προκαλεί πολύ συχνότερα την επικίνδυνη επιπλοκή περιτονίτιδας, γεγονός που έχει οδηγήσει σε θάνατο χιλιάδων γατών εντός μηνών στην Κύπρο, όπου και καταγράφηκε για πρώτη φορά12“New feline coronavirus blamed for thousands of cat deaths in Cyprus.” 30 Dec. 2023, www.science.org/content/article/new-feline-coronavirus-blamed-thousands-cat-deaths-cyprus..

Η ονομασία FCov-23 αφορά το έτος που εντοπίστηκε το επίμαχο στέλεχος (2023), όπως και η ονομασία COVID-19 αφορούσε το έτος που είχε εντοπιστεί το πρώτο στέλεχος του SARS-CoV-2 (2019). Είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι ο όρος “COVID” αποτελεί σύντμηση του “coronavirus disease”, δηλαδή “νόσος κορωνοϊού”. Παρότι η εν λόγω κατηγορία νόσων είχε αναγνωριστεί πολλές δεκαετίες πριν την πιο πρόσφατη πανδημία13Kahn, Jeffrey S. and Kenneth McIntosh. “History and Recent Advances in Coronavirus Discovery.” Pediatr. Infect. Dis. J., vol. 24, no. 11, 1 Nov. 2005, p. S223, doi:10.1097/01.inf.0000188166.17324.60., η σύντμηση “COVID” εφευρέθηκε στο πλαίσιο της πανδημίας και δεν χρησιμοποιούνταν προηγουμένως, ούτε έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως έκτοτε για να περιγράψει άλλες νόσους κορωνοϊών14Cankat, S., et al. “In search of a pan-coronavirus vaccine: next-generation vaccine design and immune mechanisms.” Cell. Mol. Immunol., 26 Dec. 2023, pp. 1-16, doi:10.1038/s41423-023-01116-8..

Συμπέρασμα

Τα επίμαχα δημοσιεύματα χρησιμοποιούν αδόκιμα στον τίτλο τους τον όρο COVID της ασθένειας του κορωνοϊού SARS-CoV-2, ενώ αναφέρονται στην ασθένεια FIP του κορωνοϊού των γατών FCov, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους αναγνώστες. Το γενετικό υλικό του SARS-CoV-2 διαφέρει κατά πλειοψηφία από του FCov, και οι νόσοι τους παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο FCov μπορεί να μολύνει ανθρώπους, παρά μόνο αιλουροειδή.

Avatar photo
Ανδρόνικος Κουτρουμπέλης

Ιδρυτής και senior editor στο FactReview.

Περισσότερα σχετικά άρθρα

Στείλτε μας θέματα που έχετε βρει

    Βιβλιογραφία

    • 1
      Ghosh, Souvik and Yashpal S. Malik. “Drawing Comparisons between SARS-CoV-2 and the Animal Coronaviruses.” Microorganisms, vol. 8, no. 11, 23 Nov. 2020, p. 1840, doi:10.3390/microorganisms8111840.
    • 2
      Sharun, K., et al. “How close is SARS-CoV-2 to canine and feline coronaviruses?” J. Small Anim. Pract., vol. 61, no. 8, 1 Aug. 2020, pp. 523-6, doi:10.1111/jsap.13207.
    • 3
      Gao, Yong-yu, et al. “Mind the feline coronavirus: Comparison with SARS-CoV-2.” Gene, vol. 825, 30 May. 2022, p. 146443, doi:10.1016/j.gene.2022.146443.
    • 4
      Lamers, Mart M. and Bart L. Haagmans. “SARS-CoV-2 pathogenesis.” Nat. Rev. Microbiol., vol. 20, May. 2022, pp. 270-84, doi:10.1038/s41579-022-00713-0.
    • 5
      Davis, Hannah E., et al. “Long COVID: major findings, mechanisms and recommendations.” Nat. Rev. Microbiol., vol. 21, Mar. 2023, pp. 133-46, doi:10.1038/s41579-022-00846-2.
    • 6
      Gao, Yong-Yu, et al. “An updated review of feline coronavirus: mind the two biotypes.” Virus Res., vol. 326, 1 Mar. 2023, p. 199059, doi:10.1016/j.virusres.2023.199059.
    • 7
      Klestova, Zinaida. “Possible spread of SARS-CoV-2 in domestic and wild animals and body temperature role.” Virus Res., vol. 327, 4 Apr. 2023, doi:10.1016/j.virusres.2023.199066
    • 8
      Guo, Ruoshui, et al. “When COVID-19 sits on people’s laps: A systematic review of SARS-CoV-2 infection prevalence in household dogs and cats.” One Health (2023): 100497. DOI:10.1016/j.onehlt.2023.100497
    • 9
      Doliff, Ramona and Pim Martens. “Cats and SARS-CoV-2: A Scoping Review.” Animals, vol. 12, no. 11, 30 May. 2022, p. 1413, doi:10.3390/ani12111413.
    • 10
      Stout, Alison E., et al. “FELINE CORONAVIRUS AND FELINE INFECTIOUS PERITONITIS IN NONDOMESTIC FELID SPECIES.” zamd, vol. 52, no. 1, 1 Apr. 2021, pp. 14-27, doi:10.1638/2020-0134.
    • 11
      Attipa, Charalampos, et al. “Emergence and spread of feline infectious peritonitis due to a highly pathogenic canine/feline recombinant coronavirus.” bioRxiv, 10 Nov. 2023, p. 2023.11.08.566182, doi.org/10.1101/2023.11.08.566182.
    • 12
      “New feline coronavirus blamed for thousands of cat deaths in Cyprus.” 30 Dec. 2023, www.science.org/content/article/new-feline-coronavirus-blamed-thousands-cat-deaths-cyprus.
    • 13
      Kahn, Jeffrey S. and Kenneth McIntosh. “History and Recent Advances in Coronavirus Discovery.” Pediatr. Infect. Dis. J., vol. 24, no. 11, 1 Nov. 2005, p. S223, doi:10.1097/01.inf.0000188166.17324.60.
    • 14
      Cankat, S., et al. “In search of a pan-coronavirus vaccine: next-generation vaccine design and immune mechanisms.” Cell. Mol. Immunol., 26 Dec. 2023, pp. 1-16, doi:10.1038/s41423-023-01116-8.

    Το FactReview, ως οργανισμός ελέγχου γεγονότων που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, έχει στόχο την οργανωμένη αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης καθώς και την ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού για το πώς να εντοπίζει και να αποφεύγει την διασπορά ψευδών πληροφοριών στο διαδίκτυο.

    Μέλη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ψηφιακών Μέσων (EDMO)

    Χρήσιμοι σύνδεσμοι

    Στείλτε μας θέματα προς εξέταση

      © Developed by FactReview 2024 all rights reserved