Συνωμοσιολογική συσχέτιση του προγράμματος HAARP με ακραία καιρικά φαινόμενα

Ο ισχυρισμός ότι το πειραματικό πρόγραμμα HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program) αποτελεί εργαλείο χειραγώγησης των καιρικών φαινομένων παγκοσμίως κυκλοφορεί εδώ και πολλά χρόνια σε συνωμοσιολογικούς κύκλους και αναπαράγεται από ιστολόγια και λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι σήμερα. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν αντίστοιχες αναρτήσεις οι οποίες επιχειρούν να συνδέσουν τα κύματα πυρκαγιών και πλημμύρων στην χώρα με χρήση του HAARP. Ωστόσο, οι εν λόγω ισχυρισμοί δεν έχουν καμία επιστημονική βάση.

Παραδείγματα σχετικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείτε να βρείτε εδώ, εδώ και εδώ.

Οι εξεταζόμενοι ισχυρισμοί

Ανάλυση των ισχυρισμών

Τι είναι και πώς λειτουργεί το HΑARP

Το HAARP ή αλλιώς “High-Frequency Active Auroral Research Program” είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα εξέτασης της ιονόσφαιρας το οποίο εδραιώθηκε με χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων, από την Υπηρεσία Έρευνας Προηγμένων Αμυντικών Προγραµµάτων του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ (DARPA) και το Πανεπιστήμιο της Αλάσκα. Το πρόγραμμα, η βάση του οποίου βρίσκεται στην Γκακόνα της Αλάσκα, εδραιώθηκε το 1993 και μέχρι το 2015 βρισκόταν υπό στρατιωτική διαχείριση, ενώ από το 2015 και μετά η διαχείριση πέρασε στο Πανεπιστήμιο της Αλάσκα.

Το HAARP σχεδιάστηκε για να αναλύσει την ιονόσφαιρα του πλανήτη, δηλαδή το στρώμα που βρίσκεται στην ανώτερη περιοχή της ατμόσφαιρας, με στόχο, μεταξύ άλλων, να βελτιώσει την αξιοπιστία των ραδιοεπικοινωνιών. Εξετάζοντας το πώς αντιδρά η ιονόσφαιρα σε στοχευμένη διέγερση με εκπομπή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων υψηλής συχνότητας διάφοροι ερευνητές ήθελαν να καταλάβουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν φυσικές διεργασίες όπως το Σέλας. Το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του HAARP είναι το “IRI” (Ionospheric Research Instrument), ένας πομπός ραδιοσυχνοτήτων υψηλής ισχύος ο οποίος χρησιμοποιείται για να διεγείρει προσωρινά ένα μικρό τμήμα της ιονόσφαιρας και τα αποτελέσματα της διέγερσης καταγράφονται από τους ερευνητές του προγράμματος με ειδικό εξοπλισμό¹National Research Council. 2014. Opportunities for High-Power, High-Frequency Transmitters to Advance Ionospheric/Thermospheric Research: Report of a Workshop. Washington, DC: The National Academies Press. https://doi.org/10.17226/18620. Αρχειοθετημένο εδώ..

Γιατί το HAARP δεν μπορεί να επηρεάσει καιρικά φαινόμενα

Οι εξεταζόμενοι ισχυρισμοί περί επίδρασης του HAARP σε καιρικά φαινόμενα ανά τον κόσμο είναι πλήρως αβάσιμοι, καθώς ο εξοπλισμός του προγράμματος δεν έχει επαρκή ισχύ για να επάγει τέτοιου είδους αλλαγές ούτε στοχεύει σε σημεία τα οποία θα μπορούσαν δυνητικά να επηρεάσουν αυτά τα φαινόμενα.

Πιο συγκεκριμένα, αν δούμε την Γη ως μια σφαίρα με πολλαπλά επίπεδα, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, το επίπεδο της ατμόσφαιρας το οποίο σχετίζεται με την εξέλιξη των καιρικών φαινομένων είναι η τροπόσφαιρα (και σε μικρότερο ποσοστό, έμμεσα, και η στρατόσφαιρα), η οποία ξεκινάει πρακτικά από την επιφάνεια της Γης και φτάνει, περίπου, μέχρι τα 18 χιλιόμετρα. Η ιονόσφαιρα, όπως φαίνεται και στο σχήμα, βρίσκεται αρκετά πιο ψηλά συγκεκριμένα μεταξύ 60 και 900 χιλιομέτρων ένα εύρος που καλύπτει την θερμόσφαιρα και τμήματα της μεσόσφαιρας και εξώσφαιρας. Το HAARP λοιπόν στοχεύει ένα τμήμα της ατμόσφαιρας το οποίο βρίσκεται σημαντικά πιο ψηλά από την τροπόσφαιρα στην οποία λαμβάνουν χώρα τα καιρικά φαινόμενα.

Τα συστήματα του HAARP έχουν σχεδιαστεί για έρευνα στην ιονόσφαιρα, επομένως ακόμα αν, σε ένα καθαρά υποθετικό σενάριο, αυτά τα συστήματα ρυθμίζονταν για να στοχεύσουν κατευθείαν την τροπόσφαιρα, δεν θα υπήρχε κάποιος τρόπος να επηρεάσουν καιρικά φαινόμενα. Πέραν του ότι δεν υπάρχει μηχανισμός που θα επέτρεπε στα ραδιοκύματα που παράγουν τα συστήματα του HAARP να επηρεάσουν τα φαινόμενα που αναφέρουμε, τα ποσά ενέργειας που απελευθερώνονται από το HAARP είναι πολύ μικρότερα από αυτά που δέχεται η τροπόσφαιρα από τον ήλιο.

Συγκεκριμένα, σε ένα θεωρητικό παράδειγμα, αν υποθέσουμε ότι το HAARP θα μπορούσε να ρυθμιστεί με κάποιον τρόπο για να στοχεύσει κατευθείαν την τροπόσφαιρα, η ενέργεια που θα δεχόταν η τροπόσφαιρα από τον ήλιο ανά τετραγωγικό μέτρο θα ήταν περίπου 133 χιλιάδες φορές περισσότερη συγκριτικά με την ενέργεια που θα έπαιρνε από το HAARP.ⓘΓια το εν λόγω υποθετικό παράδειγμα συγκρίνουμε την ενέργεια που θα έδινε ο ήλιος συγκριτικά με το HAARP ανά 1 τετραγωνικό μέτρο έκτασης στην τροπόσφαιρα.

• Η Γη δέχεται από τον ήλιο θερμικό φορτίο 1361 watts ανά τετραγωγικό μέτρο κατά μέσο όρο, ένα ποσό γνωστό και ως ηλιακή σταθερά (solar constant). Ωστόσο υπολογίζοντας τον μέσο όρο για όλο τον πλανήτη, συνυπολογίζοντας την αντανάκλαση και την απορρόφηση από την ατμόσφαιρα, περίπου το ένα τέταρτο φτάνει στην τροπόσφαιρα και στην επιφάνεια της Γης (absorbed solar radiation – ASR), δηλαδή περίπου 240 W/m².

• Το HAARP μπορεί να παράγει μέχρι 3.6 εκατομμύρια watts ή 3.6 megawatts ισχύος. Αυτή την ενέργεια μπορεί να την εκπέμψει σε δεδομένη περιοχή, επομένως πρέπει να βρούμε σε πόση έκταση θα μπορούσε, θεωρητικά, να απλωθεί αυτή η ενέργεια αν το HAARP στόχευε την τροπόσφαιρα. Σε μια μελέτη του 2015 βρέθηκε ότι, σε πείραμα με συγκεκριμένες παραμέτρους, χρησιμοποιώντας το HAARP στην ιονόσφαιρα επηρεάστηκε περιοχή διαμέτρου 100 km. Κάνοντας την παραδοχή ότι η ενέργεια από το HAARP διαχέεται σε μια κυκλική περιοχή και συνυπολογίζοντας, μεταξύ πολλών άλλων, ότι η τροπόσφαιρα είναι πιο πυκνή από την ιονόσφαιρα γεγονός που θα μείωνε την διάμετρο στην οποία θα διαχέονταν η ενέργεια από το HAARP, υποθέτουμε ότι στην τροπόσφαιρα η περιοχή που θα επηρεαζόταν θα ήταν τουλάχιστον η μισή, δηλαδή 50 km. Δεδομένου ότι μιλάμε για κυκλική περιοχή με διάμετρο 50 km καταλήγουμε σε χώρο περίπου 1963.5 km² επομένως το θερμικό φορτίο θα ήταν 0.0018 W/m².

• Κατά συνέπεια, το θερμικό φορτίο από το HAARP στο παράδειγμα είναι 0.0018 W/m² και από τον ήλιο 240 W/m² οπότε διαιρώντας αυτά τα δυο καταλήγουμε σε περίπου 133 χιλιάδες φορές μεγαλύτερο θερμικό φορτίο από τον ήλιο συγκριτικά με το HAARP.

Ακόμα και αν συνυπολογίσουμε ένα ποσοστό απόκλισης λόγω πραγματικών συνθηκών τα μεγέθη είναι πάλι τεράστια, δείχνοντας ότι το HAARP δεν θα μπορούσε να επηρεάσει καιρικά φαινόμενα.

Η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για την επιδείνωση των ακραίων καιρικών φαινομένων

Όπως εξηγήσαμε και σε προηγούμενο άρθρο μας, η επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει πλέον ξεκάθαρα ότι η αυξημένη συχνότητα και ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων σχετίζονται με την επιδείνωση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο 11ο κεφάλαιο της τελευταίας αναφοράς της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC)²Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2023). Weather and Climate Extreme Events in a Changing Climate. In Climate Change 2021 – The Physical Science Basis: Working Group I Contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (pp. 1513-1766). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/9781009157896.013, ορισμένα ακραία κλιματικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια θα ήταν υπερβολικά δύσκολο να προκύψουν αν αφαιρέσουμε από την εξίσωση την ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα. Επίσης τονίζεται ότι η συχνότητα αυτών των φαινομένων θα αυξάνεται για κάθε επιπλέον 0.5°C στην μέση θερμοκρασία του πλανήτη.

Συμπέρασμα

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ο ισχυρισμός ότι το ερευνητικό πρόγραμμα HAARP σχετίζεται με την εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων είναι επιστημονικά αβάσιμος. Ο εξοπλισμός του προγράμματος HAARP είναι σχεδιασμένος για να διεγείρει στοχευμένα τμήματα της ιονόσφαιρας η οποία δεν σχετίζεται με τα τμήματα της ατμόσφαιρας στα οποία εμφανίζονται τα διάφορα καιρικά φαινόμενα (τροπόσφαιρα). Επιπρόσθετα, ακόμα και αν ο εξοπλισμός του HAARP μπορούσε με κάποιον τρόπο να στοχεύσει την τροπόσφαιρα, η ενέργεια που θα έδινε θα ήταν κατά πολύ μικρότερη της ενέργειας που δέχεται από τον ήλιο, επομένως θα είχε μηδαμινή επίδραση η οποία δεν θα ήταν επαρκής για να επηρεάσει καιρικά φαινόμενα.

Ευτυχία Νάτση

Δημοσιογράφος / Fact-checker με αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και την κατάρριψη ψευδοεπιστημών.