Αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπαράγουν τον ισχυρισμό πως βίντεο δείχνει τον Αλεξέι Ναβάλνι (πρώην Ρώσο πολιτικό και ακτιβιστή, ο οποίος βρέθηκε νεκρός στις 16 Φεβρουαρίου 2024 ενώ βρισκόταν στην φυλακή) να ζητάει χρήματα από την βρετανική μυστική υπηρεσία MI6 για να ξεκινήσει επανάσταση στην Ρωσία. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός είναι ψευδής, καθώς ο εικονιζόμενος δεν είναι ο Αλεξέι Ναβάλνι ούτε η συνομιλία αφορά την χρηματοδότηση επανάστασης.
Αναπαραγωγές των ισχυρισμών σε μέσα ενημέρωσης και ιστολόγια: pronews.gr, iapokalipsi.gr, lumi-news.gr, panosloutraki.blogspot.com, doureiostupos.gr, opinionon.gr, nafpaktos-online.blogspot.com, hellasultras.gr, dekeleianews.gr, romioitispolis.gr, sinomosiologos.blogspot.com, maxh.com.cy, fonaklas.blogspot.com
Παραδείγματα σχετικών αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείτε να βρείτε αρχειοθετημένα εδώ, εδώ και έδω.
Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός κυκλοφόρησε και από τον επίσημο λογαριασμό του Κυριάκου Βελόπουλου στο X.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Πρώην Αμερικανός αξιωματούχος αποκαλύπτει με αδιάσειστες αποδείξεις ότι ο αποθανών Αλεξέι Ναβάλνι λειτουργούσε ως πράκτορας της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI6 και ζητούσε 10-20 εκατ. ευρώ τον χρόνο για να ανατρέψει την ρωσική κυβέρνησης με την διενέργεια πραξικοπήματος!
Ανάλυση του ισχυρισμού
Σύντομο ιστορικό για τον Αλεξέι Ναβάλνι
Ο Αλεξέι Ναβάλνι δραστηριοποιήθηκε για αρκετά χρόνια ως δικηγόρος, ακτιβιστής κατά της διαφθοράς στη Ρωσία και αποτέλεσε πολιτικό αντίπαλο του Ρώσου προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν. Είχε καταδικαστεί με αναστολή για κατάχρηση χρημάτων το 2013, απόφαση για την οποία υπήρξαν κριτικές για πολιτική σκοπιμότητα. Τον Φεβρουάριο του 2016, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έβγαλε απόφαση σύμφωνα με την οποία η Ρωσία παραβίασε το δικαίωμα του Ναβάλνι για δίκαιη δίκη και διέταξε την κυβέρνηση να του καταβάλλει περίπου 67,000 ευρώ σε δικαστικά έξοδα και αποζημίωση. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας ανέτρεψε την απόφαση του 2013 κατά του Ναβάλνι και έστειλε την υπόθεση ξανά στο τοπικό δικαστήριο για επανεξέταση. Τον Φεβρουάριο του 2017, το διοικητικό δικαστήριο του Κιρόφ έβγαλε ξανά την ίδια απόφαση δίνοντας πενταετή ποινή φυλάκισης με αναστολή στον Ναβάλνι.
Το 2013 ο Ναβάλνι ήρθε δεύτερος στις εκλογές για δήμαρχος της Μόσχας ενώ το 2016 ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τις προεδρικές εκλογές του 2018 από τις οποίες εν τέλει αποκλείστηκε από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Ρωσίας, με την δικαιολογία της ανανεωμένης ποινής του για υπεξαίρεση από το διοικητικό δικαστήριο του Κιρόφ.
Το 2020 βρέθηκε στο νοσοκομείο σε σοβαρή κατάσταση μετά από δηλητηριασμό με νευροτοξικό παράγοντα για την οποία χρειάστηκε να μεταφερθεί σε νοσοκομείο στην Γερμανία όπου τελικά ανέρρωσε. Εκτενής έρευνα από τον οργανισμό Bellincat έδειξε εμπλοκή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB) της Ρωσίας στον δηλητηριασμό του Ναβάλνι, ο οποίος εν τέλει επέστρεψε στην Ρωσία τον Ιανουάριο του 2021 και συνελήφθη από την FSB με κατηγορίες για παραβίαση των όρων της αναστολής του. Τον Φεβρουάριο του 2021 καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση και το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς (FBK) το οποίο ξεκίνησε χαρακτηρίστηκε ως εξτρεμιστική οργάνωση και διαλύθηκε. Τον Μάρτιο του 2022 καταδικάστηκε σε επιπλέον 9 χρόνια φυλάκισης για κατάχρηση χρημάτων σε μια δίκη η οποία χαρακτηρίστηκε ως εικονική από την Διεθνή Αμνηστία. Τον Αύγουστο του 2023 καταδικάστηκε σε επιπλέον 19 χρόνια φυλάκισης για κατηγορίες εξτρεμιστικής δράσης και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους εξαφανίστηκε από την φυλακή όπου βρισκόταν και εμφανίστηκε ξανά μετά από 3 εβδομάδες στην φυλακή υψίστης ασφαλείας FKU IK-3. Στις 16 Φεβρουαρίου του 2024 οι αρχές της φυλακής ανακοίνωσαν πως ο Ναβάλνι πέθανε σε ηλικία 47 ετών.
Το επίμαχο βίντεο
Το εξεταζόμενο βίντεο κυκλοφόρησε αρχικά το 2021 από αρθρο του μέσου RT (πρώην Russia Today) το οποίο είναι επίσημα ελεγχόμενο από την κυβέρνηση της Ρωσίας.
Όπως αναφέρει και το ίδιο το άρθρο του RT το βίντεο λήφθηκε το 2012 και δεν δείχνει τον Αλεξέι Ναβάλνι, αλλά τον Βλάντιμιρ Ασούρκοφ, συνεργάτη του Ναβάλνι, σε συνάντηση στην Μόσχα. Το άρθρο του RT αναφέρει ότι το άτομο με το οποίο συζητά ο Ασούρκοβ ονομάζεται “James William Thomas Ford” και πως εκείνη την περίοδο ήταν δεύτερος γραμματέας για τις πολιτικές σχέσεις της πρεσβείας του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ρωσία, συμπληρώνοντας ότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας υποπτευόταν πως ήταν πράκτορας της MI6 και δρούσε με διπλωματική κάλυψη. Ωστόσο, κατόπιν αναζήτησης και σε αρχειοθετημένες καταχωρήσεις, το όνομα δεν εντοπίζεται σε κανένα σημείο της πρεσβείας του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ρωσία. Ενώ είναι πιθανό να υπήρχε εργαζόμενος με αυτό το όνομα στην Πρεσβεία, η μόνη σχετική αναφορά που εντοπίζεται είναι το εν λόγω άρθρο της RT και οι επίμαχες αναρτήσεις, συνεπώς δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ο εν λόγω ισχυρισμός.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε την απομαγνητοφώνηση του επίμαχου βίντεο:
Βλάντιμιρ Ασούρκοφ: Αν είχαμε περισσότερα χρήματα θα μπορούσαμε φυσικά να επεκτείνουμε τις δραστηριότητες μας. […] Λίγα χρήματα, αν κάποιος θα μπορούσε για παράδειγμα να ξοδέψει 10 με 20 εκατομμύρια το χρόνο για υποστήριξη θα βλέπαμε πολύ διαφορετική εικόνα. Και αυτά δεν είναι μεγάλα ποσά για ανθρώπους που έχουν συμφέροντα δισεκατομμυρίων. Επομένως αυτό είναι το μήνυμα που προσπαθώ να περάσω όταν κάνω αιτήματα για χρηματοδότηση και μιλάω με ανθρώπους στην επιχειρηματική κοινότητα. […] Πρέπει να παίξουμε σε διαφορετικά επίπεδα. Μαζικές διαδηλώσεις, πολιτικές πρωτοβουλίες, προπαγάνδα, σύναψη επαφών με ελίτ για να εξηγήσουμε ότι είμαστε λογικοί άνθρωποι και δεν έχουμε σκοπό να καταστρέψουμε τα πάντα και να δεσμεύσουμε την περιουσία τους. […] Επομένως θα δούμε τι θα βγει από όλο αυτό. Αυτή είναι λοιπόν η δουλειά μου.
Συνομιλητής: Ναι, δεν είναι μικρή δουλειά.
Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε ότι το βίντεο έχει υποστεί εμφανώς μοντάζ, γεγονός που δεν επιτρέπει την εξέταση του στο πλήρες πλαίσιο. Ωστόσο, από τον διάλογο που ακούγεται στο βίντεο, πέραν της αναφοράς σε οικονομική ενίσχυση πολιτικής και ακτιβιστικής δραστηριότητας από επιχειρηματίες, ο Ασούρκοβ δεν ζητάει χρήματα από τον συνομιλητή του ούτε γίνεται η οποιαδήποτε αναφορά στον Αλεξέι Ναβάλνι άμεσα ή έμμεσα.
Επιπρόσθετα, ο ισχυρισμός ότι αυτή η συνάντηση έγινε για να ζητηθούν χρήματα από την MI6 για υποκίνηση πραξικοπήματος και πως αυτός είναι ο λόγος που συνελήφθη ο Αλεξέι Ναβάλνι είναι ψευδής. Όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, ο Ναβάλνι είχε καταδικαστεί το 2013 για υπόθεση υπεξαίρεσης χρημάτων με αναστολή και το 2021 συνελήφθη με την πρόφαση ότι παραβίασε τους όρους της αναστολής του ενώ βρισκόταν στην Γερμανία νοσηλευόμενος μετά από δηλητηριασμό με νευροτοξικό παράγοντα.
Συμπέρασμα
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ο ισχυρισμός ότι το βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει τον Αλεξέι Ναβάλνι να ζητάει 20 εκατομμύρια από την MI6 για να κάνει επανάσταση στην Ρωσία και πως αυτός ήταν ο λόγος που συνελήφθη, είναι ψευδής. Το βίντεο λήφθηκε το 2012 και δεν δείχνει τον Αλεξέι Ναβάλνι, αλλά τον Βλάντιμιρ Ασούρκοφ, συνεργάτη του Ναβάλνι, σε συνάντηση στην Μόσχα. Από τον διάλογο που ακούγεται στο βίντεο, πέραν της αναφοράς σε οικονομική ενίσχυση πολιτικής και ακτιβιστικής δραστηριότητας απο επιχειρηματίες, ο Ασούρκοβ δεν φαίνεται να ζητάει χρήματα από τον συνομιλητή του ούτε γίνεται η οποιαδήποτε αναφορά στον Αλεξέι Ναβάλνι άμεσα ή έμμεσα. Τέλος, ο Ναβάλνι είχε καταδικαστεί το 2013 για υπόθεση υπεξαίρεσης χρημάτων με αναστολή και το 2021 συνελήφθη με την πρόφαση ότι παραβίασε τους όρους της αναστολής του ενώ βρισκόταν στην Γερμανία νοσηλευόμενος μετά από δηλητηριασμό με νευροτοξικό παράγοντα.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
