Βίντεο που κυκλοφορεί σε λογαριασμούς social media συνοδεύεται από τον ισχυρισμό ότι δείχνει ηθοποιούς στην Γάζα να παριστάνουν τους νεκρούς στο πλαίσιο προπαγάνδας. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός είναι ψευδής.
Παραδείγματα σχετικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα βρείτε αρχειοθετημένα εδώ και εδώ.
Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός
Στις εξεταζόμενες αναρτήσεις αναφέρονται τα εξής:
Backstage από τα γυρίσματα στο #Polywood (σ.σ. υποτιμητικός όρος που χρησιμοποιείται στα social media για να υποδηλώσει ότι πλάνα από καταστροφές, τραυματισμούς και θανάτους στην Λωρίδα της Γάζας αποτελούν στημένα σκηνικά με χρήση ηθοποιών για λόγους προπαγάνδας).
Ανάλυση του ισχυρισμού
Στο βίντεο που αναρτήθηκε στους ελληνικούς λογαριασμούς εμφανίζεται το όνομα του λογαριασμού που το δημοσίευσε. Με βάση το όνομα του λογαριασμού εντοπίσαμε και την σχετική ανάρτηση στο Instragram η οποία έγινε στις 5 Νοεμβρίου 2023.
Με περαιτέρω αναζήτηση, χρησιμοποιώντας το εργαλείο InVid, εντοπίσαμε παλαιότερη αναπαραγωγή του βίντεο στο Instagram στις 21 Αυγούστου 2023, δηλαδή πριν την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023. Στην περιγραφή του βίντεο διαβάζουμε τα εξής:
[Αρχικό κείμενο]
Auto insaf siapa yang terpilih jadi contoh jenazah. yang pernah hadir kursus pengurusan jenazah pasti tahu pengalaman tu. Semoga pengakhiran kita nanti baik disisi Allah SWT. Aamiin..
[Μετάφραση]
Η αυτόματη συνειδητοποίηση που έρχεται όταν επιλέγεσαι για παράδειγμα πτώματος. Όσοι έχουν παρακολουθήσει μαθήματα ταφικής διαχείρισης καταλαβαίνουν σίγουρα την εμπειρία. Μακάρι το τέλος μας να είναι καλό στα μάτια του Αλάχ.
Με βάση την αναφορά σε μαθήματα ταφικής διαχείρισης, κάναμε σχετική αναζήτηση με λέξεις κλειδιά οι οποίες μας οδήγησαν σε σχετική ανάρτηση στο X όπου δηλώνεται ότι το βίντεο δείχνει σεμινάριο εκπαίδευσης σε μια τελετή με το όνομα “Janazah”. Αναζητώντας τον όρο διαπιστώσαμε ότι η διαδικασία που βλέπουμε στο επίμαχο βίντεο είναι σεμινάριο διαχείρισης νεκρών στο πλαίσιο μουσουλμανικής ταφής με την ονομασία “Janazah“. Ένα από τα στάδια αυτής της διαδικασίας είναι και το “Kafan”, η αλλιώς το τύλιγμα του νεκρού με λευκό πανί όπως φαίνεται και στις εξεταζόμενες αναρτήσεις. Ένα αντίστοιχο βίντεο με οδηγίες για την διαδικασία μπορείτε να δείτε και εδώ.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός ότι το εξεταζόμενο βίντεο δείχνει ηθοποιούς να υποκρίνονται τους νεκρούς στην Γάζα στο πλαίσιο προπαγάνδας είναι ψευδής. Το επίμαχο βίντεο δείχνει σεμινάριο μουσουλμανικής ταφικής διαχείρισης στην Μαλαισία, στο οποίο οι συμμετέχοντες μαθαίνουν πώς να ετοιμάζουν τον νεκρό για ταφή και ένα από τα στάδια είναι το τύλιγμα του νεκρού με λευκό πανί.
Αρχισυντάκτης στο FactReview και fact-checker με βασικό αντικείμενο την επιστημονική αρθρογραφία και ανάλυση επιστημονικής παραπληροφόρησης.
